Văn hóa công ty đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành hành vi và thái độ làm việc của nhân viên. Một số doanh nghiệp đề cao sự “có mặt” hơn kết quả công việc, dẫn đến hiện tượng “presenteeism” hay còn gọi là văn hóa “điểm danh”. Đây là tình trạng nhân viên vẫn đến nơi làm việc dù không đủ sức khỏe hoặc không làm việc hiệu quả. Presenteeism không chỉ gây ảnh hưởng tiêu cực đến năng suất cá nhân mà còn làm suy giảm chất lượng hoạt động của cả doanh nghiệp. Bài viết dưới đây, hãy cùng MGE tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến presenteeism, những hệ quả và các giải pháp để doanh nghiệp khắc phục vấn đề này.
1. Presenteeism – Vấn đề tiềm ẩn từ sự bảo thủ của văn hóa công ty
1.1 Presenteeism là gì?
Presenteeism là khi nhân viên cố gắng xuất hiện tại nơi làm việc dù sức khỏe không đảm bảo, dẫn đến giảm sút hiệu quả công việc. Thay vì nghỉ ngơi để hồi phục, nhiều người chọn cách có mặt tại văn phòng để tránh bị chỉ trích, hoặc lo sợ mất việc. Hoặc một số nhân viên chỉ đi làm để được chấm công, ngồi đủ số giờ quy định, họ đi làm cho có vì thực trạng bị áp lực bởi công ty. Áp lực này thường xuất phát từ văn hóa công ty bảo thủ, nơi sự “có mặt” vật lý được coi trọng hơn kết quả công việc.
Ví dụ điển hình là một nhân viên bị cúm nhưng vẫn đi làm vì sợ bị đánh giá nghỉ quá nhiều. Tuy nhiên, không những hiệu suất làm việc của họ giảm sút, mà còn có nguy cơ lây bệnh cho đồng nghiệp, ảnh hưởng đến sức khỏe chung của cả công ty.
Ám ảnh bởi tần suất “có mặt” tại công ty được coi trọng hơn kết quả công việc
1.2 Nguồn gốc và sự phát triển của khái niệm Presenteeism
Khái niệm presenteeism bắt nguồn từ absenteeism – thuật ngữ chỉ tình trạng nhân viên vắng mặt tại nơi làm việc. Trong những năm 1930, presenteeism từng mang ý nghĩa tích cực, biểu thị sự chăm chỉ và cam kết khi nhân viên có mặt đầy đủ. Khi đó, các công ty khuyến khích sự “có mặt” như một thước đo của tinh thần trách nhiệm. Tuy nhiên, từ thập kỷ 1980 trở đi, presenteeism bắt đầu mang hàm nghĩa tiêu cực, khi việc nhân viên có mặt nhưng không hiệu quả trở thành một vấn đề lớn, ảnh hưởng không chỉ đến sức khỏe cá nhân mà còn đến năng suất chung của cả tổ chức.
Văn hóa công ty bảo thủ, nơi đề cao sự “có mặt” thay vì hiệu quả thực sự, đã trở thành nguyên nhân chính đằng sau sự gia tăng của presenteeism trong môi trường làm việc hiện đại.
2. Những nguyên nhân dẫn đến presenteeism
2.1 Ảnh hưởng từ văn hóa công ty ở châu Á
Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến presenteeism chính là ảnh hưởng bởi văn hóa của đa số công ty tại nhiều quốc gia châu Á, nơi mà tần suất “có mặt” tại văn phòng được coi là dấu hiệu của sự cống hiến và nỗ lực. Ví dụ, tại Nhật Bản, nhân viên thường cảm thấy áp lực phải ở lại làm việc cho đến khi cấp trên rời khỏi văn phòng, ngay cả khi họ đã hoàn thành công việc. Thói quen này không chỉ phổ biến mà còn được xem như một phần của văn hóa công ty, nơi sự “có mặt” thường được coi trọng hơn kết quả thực tiễn.
Ngoài ra, nhiều người cảm thấy rằng việc họ không có mặt có thể ảnh hưởng đến cơ hội thăng tiến hoặc bị đánh giá thấp về năng lực. Họ sợ bị thay thế nếu không chứng tỏ được sự chăm chỉ qua việc có mặt liên tục tại công sở, dù cho điều đó gây hại cho sức khỏe và tinh thần.
Nhân viên thường cảm thấy áp lực phải ở lại làm việc cho đến khi cấp trên rời khỏi văn phòng, ngay cả khi họ đã hoàn thành công việc
2.2 Sự phát triển của công nghệ và làm việc từ xa
Đại dịch COVID-19 đã khiến làm việc từ xa trở nên phổ biến, nhưng điều này lại làm mờ đi ranh giới giữa công việc và cuộc sống cá nhân. Nhiều nhân viên cảm thấy áp lực phải luôn sẵn sàng, có mặt trực tuyến mọi lúc, dù là trong các cuộc họp, trả lời email hay tin nhắn, ngay cả khi họ đang ốm hoặc tinh thần không ổn định.
Công nghệ phát triển cho phép chúng ta luôn kết nối với công việc, nhưng điều này lại khiến nhiều người khó có thể thực sự ngắt khỏi công việc. Kết quả là hiện tượng presenteeism xuất hiện, khi nhân viên tiếp tục làm việc dù không có đủ sức khỏe hoặc tinh thần để làm việc hiệu quả. Về lâu dài, điều này có thể gây hại cho sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của họ.
3. Hệ quả của presenteeism đối với cá nhân và doanh nghiệp
3.1 Ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe nhân viên
Một trong những hệ quả rõ rệt nhất của presenteeism là tác động tiêu cực đến sức khỏe của nhân viên. Khi nhân viên tiếp tục đi làm trong tình trạng không đủ sức khỏe, họ không có thời gian để hồi phục hoàn toàn, dẫn đến tình trạng mệt mỏi kéo dài và nguy cơ mắc các bệnh mãn tính. Những bệnh lý này có thể làm giảm chất lượng cuộc sống của nhân viên, khiến họ mất đi động lực làm việc và thậm chí có thể phải nghỉ việc trong thời gian dài hơn.
Sự kiệt quệ cả về thể chất và tinh thần không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn tác động trực tiếp đến đội ngũ làm việc và doanh nghiệp. Một nhân viên kiệt sức sẽ khó có thể đạt được hiệu suất tối đa trong công việc, từ đó ảnh hưởng đến tiến độ và kết quả của toàn bộ dự án.
>>> Xem thêm: Làm sao để cải thiện hiệu suất làm việc của nhân viên trong doanh nghiệp?
Sự kiệt quệ cả về thể chất và tinh thần bởi văn hóa công ty bảo thủ
3.2 Giảm chất lượng công việc và lây bệnh trong công ty
Khi một nhân viên cố gắng đi làm dù đang ốm, họ không chỉ gây hại cho sức khỏe của bản thân mà còn có nguy cơ lây nhiễm bệnh cho những đồng nghiệp khác. Điều này đặc biệt nguy hiểm trong môi trường làm việc tập trung như văn phòng. Sự lây lan bệnh tật có thể khiến nhiều người cùng nghỉ việc, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của công ty.
Bên cạnh đó, sự “có mặt” của nhân viên không đồng nghĩa với hiệu suất cao. Khi nhân viên không thể tập trung do sức khỏe không tốt, công việc của họ sẽ không đạt được chất lượng mong muốn. Một doanh nghiệp có văn hóa công ty không quan tâm đến sức khỏe và sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống của nhân viên sẽ gặp khó khăn trong việc duy trì năng suất lâu dài.
4. Cách thức khắc phục presenteeism trong doanh nghiệp
4.1 Thay đổi tư duy quản lý và cách đánh giá hiệu suất
Để khắc phục presenteeism, các doanh nghiệp cần thay đổi tư duy quản lý và cách đánh giá hiệu suất của nhân viên. Thay vì chỉ đánh giá dựa trên tần suất “có mặt”, doanh nghiệp nên tập trung vào kết quả công việc. Sự có mặt liên tục không phải là thước đo của sự cống hiến và chăm chỉ. Thay vào đó, các nhà quản lý cần khuyến khích nhân viên nghỉ ngơi khi không đủ sức khỏe và không nên ép buộc họ phải có mặt khi không cần thiết.
Bên cạnh đó, việc xây dựng các chính sách nghỉ ốm hợp lý và linh hoạt là điều cần thiết. Nhân viên nên được quyền nghỉ ngơi khi cần thiết mà không sợ bị phạt hoặc mất lương. Điều này không chỉ giúp họ phục hồi sức khỏe mà còn đảm bảo rằng khi quay lại làm việc, họ có thể cống hiến hết mình.
Thay đổi tư duy quản lý và cách đánh giá hiệu suất cũng là giải pháp đúng đắn
4.2 Xây dựng văn hóa công ty lành mạnh
Một giải pháp quan trọng để giảm thiểu presenteeism là xây dựng văn hóa lành mạnh tại công ty, nơi mà sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống được tôn trọng. Doanh nghiệp cần khuyến khích một môi trường làm việc minh bạch, nơi mà nhân viên cảm thấy thoải mái khi bày tỏ ý kiến và đề nghị nghỉ ngơi khi cần thiết. Quản lý cần tạo ra sự an toàn trong tâm lý cho nhân viên để họ không cảm thấy áp lực phải có mặt liên tục.
Ngoài ra, các chính sách làm việc linh hoạt, cho phép nhân viên làm việc từ xa khi cần, cũng là một biện pháp hữu ích. Điều này không chỉ giúp giảm áp lực cho nhân viên mà còn góp phần nâng cao hiệu quả làm việc của họ. Các hoạt động tập thể như thể thao, văn nghệ hoặc các chương trình chăm sóc sức khỏe tinh thần cũng cần được doanh nghiệp quan tâm để giúp nhân viên tái tạo năng lượng và cân bằng cuộc sống.
>>> Xem thêm: Những điều cần lưu ý khi xây dựng văn hóa doanh nghiệp
MGE là hệ thống mạng nội bộ doanh nghiệp toàn diện, giúp kết nối mọi thành viên, thúc đẩy truyền thông minh bạch và xây dựng một môi trường văn hoá công ty lành mạnh. Với các tính năng cung cấp thông tin, đào tạo và chia sẻ kiến thức, MGE hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao hiệu quả công việc, đồng thời giúp nhân viên cân bằng giữa sức khỏe và công việc và đời sống. Nhờ vậy, doanh nghiệp có thể nhận diện và khắc phục hiệu quả vấn đề presenteeism, từ đó bảo vệ sức khỏe nhân viên, nâng cao hiệu suất làm việc và duy trì môi trường làm việc bền vững.
Kết luận
Presenteeism là một vấn đề đáng lo ngại trong các doanh nghiệp, đặc biệt là trong những môi trường có văn hóa công ty khắt khe về tần suất “có mặt”. Việc nhận diện và khắc phục hiện tượng này không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe nhân viên mà còn góp phần nâng cao hiệu suất làm việc và duy trì một môi trường làm việc bền vững. Doanh nghiệp cần chú trọng xây dựng văn hóa công sở lành mạnh, đảm bảo rằng nhân viên không phải chọn giữa sức khỏe và công việc, mà có thể đạt được cả hai yếu tố này một cách cân bằng. MGE hy vọng rằng bài viết này sẽ giúp các doanh nghiệp nhận thức rõ hơn về tác động của presenteeism và những cách thức hiệu quả để bảo vệ nhân viên, từ đó nâng cao hiệu suất công việc trong dài hạn
Để hiểu rõ hơn về các chiến lược và phương pháp xây dựng văn hóa công ty, hãy liên hệ ngay với hệ thống MGE để tìm ra giải pháp tốt nhất cho doanh nghiệp của bạn.
>>> Xem thêm: 5 giải pháp tối ưu để xây dựng văn hóa doanh nghiệp hiệu quả
