Mối liên hệ giữa Cultural Iceberg và mô hình văn hóa doanh nghiệp

Mô hình văn hóa doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong sự thành công của tổ chức, và Cultural Iceberg (Tảng băng văn hóa) giúp chúng ta thấy rõ cấu trúc đa tầng của nó. Phần nổi thể hiện các yếu tố dễ thấy như trang phục hay không gian làm việc, trong khi phần chìm chứa đựng những giá trị và niềm tin sâu sắc chi phối cách tổ chức vận hành. Bài viết sẽ cùng MGE phân tích mối liên hệ giữa Cultural Iceberg và văn hóa doanh nghiệp, từ nhận diện yếu tố tiềm ẩn đến xây dựng môi trường làm việc hiệu quả và sáng tạo.

1. Mô hình Cultural Iceberg

Mô hình Cultural Iceberg (Tảng băng văn hóa) mô tả rằng văn hóa tổ chức giống như một tảng băng trôi. Chỉ một phần nhỏ của tảng băng (tức phần nổi) có thể được quan sát bằng mắt thường, tương tự như cách chúng ta nhìn thấy các yếu tố văn hóa bề ngoài của một doanh nghiệp. Tuy nhiên, phần lớn của tảng băng chìm dưới nước và không thể thấy được, tương tự như các giá trị, niềm tin và quy tắc ngầm đang vận hành bên trong một tổ chức.

1.1 Phần nổi của tảng băng

Phần nổi là những yếu tố dễ thấy, bao gồm các quy tắc, tiêu chuẩn, và hình thức mà tổ chức thể hiện ra bên ngoài. Những điều này có thể bao gồm:

• Trang phục công sở: Quy định về trang phục của nhân viên, dù là ăn mặc trang trọng hay thoải mái.
• Nghi thức giao tiếp: Cách thức nhân viên giao tiếp, trao đổi trong môi trường làm việc, ví dụ như sự lịch thiệp hoặc mức độ trang trọng.
• Cách bố trí văn phòng và cơ sở vật chất: Kiến trúc văn phòng, không gian làm việc mở hay kín, cách sắp xếp các phòng ban cũng là những dấu hiệu văn hóa dễ nhận thấy.

Những yếu tố này dù mang tính biểu hiện nhưng chỉ phản ánh một phần nhỏ của mô hình văn hóa doanh nghiệp. Chúng không đủ để làm rõ toàn bộ cách tổ chức vận hành và ảnh hưởng đến sự phát triển lâu dài.

1.2 Phần chìm của tảng băng

Phần chìm, hay phần không dễ thấy của văn hóa, bao gồm các yếu tố cốt lõi, niềm tin, giả định và giá trị được chia sẻ giữa các thành viên trong tổ chức. Đây mới thực sự là phần quyết định cách mọi người hành xử và làm việc với nhau. Một vài yếu tố của phần chìm bao gồm:

• Giá trị cốt lõi: Những điều mà tổ chức coi là quan trọng nhất, như sự đổi mới, tính chính trực, hoặc tinh thần đồng đội.
• Giả định ngầm: Những niềm tin cơ bản mà mọi người trong tổ chức đều mặc định, ví dụ như “khách hàng luôn đúng” hoặc “nhân viên cấp dưới không nên thách thức quyết định của cấp trên.”
• Niềm tin và quan điểm về công việc: Đây là những cách mà tổ chức nhìn nhận về công việc, cách giải quyết vấn đề, cũng như cách đối xử với khách hàng, nhân viên.

Chính những yếu tố này, dù không hiện hữu, lại có tác động sâu sắc đến toàn bộ hệ thống tổ chức, ảnh hưởng đến quá trình ra quyết định và hành vi của nhân viên. Nếu không hiểu được phần chìm, tổ chức sẽ khó có thể phát triển mô hình văn hóa doanh nghiệp một cách bền vững.

2. Mối liên hệ giữa Cultural Iceberg và việc phát triển mô hình văn hóa doanh nghiệp cho tổ chức

Văn hóa doanh nghiệp được định hình và phát triển từ cả hai phần của tảng băng, bao gồm cả phần nổi dễ thấy và phần chìm tiềm ẩn. Tuy nhiên, để phát triển văn hóa sâu sắc và bền vững, doanh nghiệp phải nhìn vào phần chìm để thay đổi từ gốc rễ.

2.1 Sự kết nối giữa phần nổi và văn hóa doanh nghiệp

Phần nổi của tảng băng, bao gồm trang phục, nghi thức, và không gian làm việc, có vai trò quan trọng trong việc tạo dựng hình ảnh và thương hiệu của tổ chức. Những biểu hiện này giúp tạo ra cái nhìn ban đầu và ảnh hưởng đến cách nhân viên, đối tác và khách hàng cảm nhận về tổ chức.

Tuy nhiên, phần nổi chỉ là bề mặt. Mô hình văn hóa doanh nghiệp thực sự được xây dựng từ những giá trị và niềm tin ẩn dưới phần chìm của tảng băng. Ví dụ, một công ty có thể thể hiện giá trị “sáng tạo và đổi mới” qua khẩu hiệu hoặc trang trí văn phòng, nhưng nếu nhân viên không được khuyến khích đưa ra ý tưởng mới hoặc không có môi trường để thử nghiệm các sáng kiến, thì giá trị đó chỉ là hình thức bề ngoài mà thôi.

2.2 Những giá trị ngầm trong văn hóa doanh nghiệp

Giá trị ngầm trong tổ chức thường không được nói ra nhưng có sức ảnh hưởng mạnh mẽ đến cách thức tổ chức hoạt động. Những giả định này thường định hướng hành vi và thói quen của nhân viên, tạo ra một hệ thống các quy tắc ngầm mà mọi người phải tuân theo.

Ví dụ, trong nhiều công ty, có sự tồn tại của một niềm tin rằng “cấp dưới không nên phản biện cấp trên”. Dù không ghi thành văn bản, quy tắc ngầm này sẽ tạo ra một môi trường làm việc thiếu sự sáng tạo, khi nhân viên luôn tuân theo mà không dám đề xuất cải tiến hay đổi mới.

>>> Xem thêm: 4 vai trò của văn hóa doanh nghiệp: Nền tảng cho sự phát triển bền vững

3. Ứng dụng mô hình Cultural Iceberg trong việc phát triển văn hóa doanh nghiệp

Việc áp dụng mô hình Cultural Iceberg vào phát triển mô hình văn hóa doanh nghiệp là quá trình đòi hỏi sự kiên trì và chiến lược. Dưới đây là những bước quan trọng mà các doanh nghiệp có thể áp dụng:

3.1 Nhận diện các yếu tố văn hóa tiềm ẩn

Để thay đổi văn hóa từ gốc rễ, doanh nghiệp phải bắt đầu từ việc nhận diện các yếu tố văn hóa tiềm ẩn đang chi phối cách mọi người làm việc và tương tác với nhau. Điều này đòi hỏi sự quan sát và phản ánh sâu sắc thông qua các cuộc khảo sát nội bộ, buổi thảo luận mở, hoặc phân tích phản hồi từ nhân viên. Những hoạt động này giúp doanh nghiệp hiểu được những niềm tin, giá trị và giả định nào đang tồn tại bên trong tổ chức.

Một cách khác để nhận diện mô hình văn hóa doanh nghiệp là thông qua các dự án phân tích văn hóa tổ chức. Những dự án này có thể bao gồm việc phỏng vấn các lãnh đạo cấp cao và nhân viên ở nhiều cấp độ khác nhau để xem xét xem các giá trị cốt lõi nào đang thực sự được thực hiện và giá trị nào chỉ tồn tại trên giấy tờ.

3.2 Thay đổi hành vi và cách quản lý dựa trên mô hình Cultural Iceberg

Sau khi đã nhận diện được phần chìm của tảng băng, bước tiếp theo là điều chỉnh hành vi, quy tắc và phương pháp quản lý để phù hợp với những giá trị cốt lõi mà doanh nghiệp mong muốn xây dựng. Việc thay đổi này cần có sự đồng thuận từ lãnh đạo cấp cao, đồng thời yêu cầu các nhà quản lý phải đóng vai trò chủ động trong việc lan tỏa giá trị văn hóa mới.

Ví dụ, nếu doanh nghiệp muốn thúc đẩy sự đổi mới, lãnh đạo cần phải tạo ra một môi trường mà nhân viên cảm thấy an toàn khi đưa ra những ý tưởng sáng tạo, ngay cả khi các ý tưởng đó chưa hoàn thiện hoặc có khả năng thất bại. Điều này giúp xây dựng một văn hóa khuyến khích thử nghiệm và chấp nhận rủi ro, điều cần thiết để phát triển bền vững.

3.3 Phát triển mô hình văn hóa doanh nghiệp qua các giá trị bền vững

Cuối cùng, mô hình Cultural Iceberg không chỉ giúp doanh nghiệp nhìn nhận và thay đổi văn hóa hiện tại mà còn là nền tảng để xây dựng một văn hóa bền vững trong tương lai. Mô hình văn hóa doanh nghiệp cần phải liên tục phát triển và thích nghi với sự thay đổi của môi trường kinh doanh, công nghệ và nhu cầu nhân viên. Việc duy trì và củng cố các giá trị cốt lõi qua từng giai đoạn phát triển sẽ giúp doanh nghiệp không chỉ đạt được mục tiêu ngắn hạn mà còn xây dựng một nền văn hóa mạnh mẽ và lâu dài.

Ví dụ, nhiều doanh nghiệp hiện nay đang tập trung vào việc phát triển các chính sách phúc lợi và chăm sóc sức khỏe cho nhân viên, giúp họ cảm thấy được coi trọng và hỗ trợ trong công việc. Một môi trường làm việc mà nhân viên cảm thấy thoải mái sẽ thúc đẩy họ làm việc hiệu quả hơn, sáng tạo hơn và gắn kết hơn với tổ chức.

>>> Xem thêm: 4 nguyên tắc để xây dựng văn hóa ứng xử chuyên nghiệp trong công ty

Vai trò của hệ thống MGE trong việc phát triển mô hình văn hóa doanh nghiệp

Trong bối cảnh hiện đại, việc phát triển mô hình văn hóa doanh nghiệp không chỉ đơn giản là xây dựng các giá trị bề nổi mà còn cần tạo ra sự kết nối mạnh mẽ giữa những yếu tố tiềm ẩn. MGE chính là giải pháp toàn diện giúp doanh nghiệp thực hiện điều này. MGE cung cấp một hệ thống cổng thông tin nội bộ thông minh, cho phép doanh nghiệp không chỉ truyền đạt các giá trị văn hóa công khai mà còn thấu hiểu và phát huy các yếu tố văn hóa ngầm của tổ chức.

Bằng cách kết nối mọi thành viên, MGE giúp nhân viên chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và phản hồi một cách minh bạch, từ đó làm sáng tỏ các giá trị cốt lõi nằm sâu trong phần chìm của mô hình văn hóa. Hệ thống này không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho sự tương tác giữa các thành viên mà còn thúc đẩy sự phát triển của một môi trường làm việc tích cực, nơi mà các giá trị văn hóa được thấu hiểu và thực hành hàng ngày.

Nhờ vào khả năng quản lý và phân tích thông tin hiệu quả, MGE giúp các nhà lãnh đạo nắm bắt những yếu tố ngầm đang chi phối hành vi và quyết định của tổ chức, từ đó điều chỉnh chiến lược phát triển văn hóa một cách bền vững. MGE không chỉ là một công cụ, mà còn là một nền tảng chiến lược để doanh nghiệp xây dựng và duy trì mô hình văn hóa doanh nghiệp hiệu quả, đồng thời thúc đẩy sự đổi mới, sáng tạo từ bên trong.

MGE – Mạng xã hội nội bộ chuyên đào tạo dành cho doanh nghiệp

>>> Xem thêm: Tìm hiểu về hệ thống đào tạo trực tuyến dành cho nội bộ doanh nghiệp MGE

Kết luận

Mô hình Cultural Iceberg giúp chúng ta hiểu sâu sắc hơn về cách mô hình văn hóa doanh nghiệp được hình thành và vận hành, từ những yếu tố bề nổi dễ thấy đến những giá trị ngầm chi phối hành vi của toàn tổ chức. Qua đó, việc phát triển văn hóa doanh nghiệp không chỉ dừng ở hình thức bên ngoài mà còn yêu cầu sự điều chỉnh từ cốt lõi, tạo nền tảng cho một môi trường làm việc sáng tạo, hiệu quả và bền vững.

Hãy để MGE hỗ trợ bạn xây dựng mô hình văn hóa doanh nghiệp vững mạnh, tạo dựng môi trường làm việc tích cực và đổi mới!

>>> Có thể bạn đang quan tâm:

Các mô hình xây dựng văn hóa doanh nghiệp phổ biến nhất hiện nay

3 mô hình quản trị nguồn nhân lực thường sử dụng trong các doanh nghiệp hiện nay